
Kaldırık Dolması: Düzce Mutfağının Saklı Lezzeti
Kaldırık dolması, Batı Karadeniz Bölgesi’nin özellikle Düzce iline özgü, yöresel bir yemektir. “Kaldırık” olarak bilinen bitki, aslında hodan (diğer adıyla ıspıt) bitkisidir. Bahar aylarında doğada kendiliğinden yetişen kaldırık, bölge halkı tarafından toplanarak çeşitli yemeklerde değerlendirilir. Bu dolma çeşidi, hem besleyici hem de doğal olmasıyla Düzce mutfağının önemli lezzetlerinden biri hâline gelmiştir.
Tarihçesi ve Kültürel Önemi
Kaldırık dolmasının geçmişi, bölgedeki geleneksel tarım ve doğaya dayalı yaşam kültürüne dayanır. Hodan bitkisi, Düzce ve çevresinde yüzyıllardır tüketilen bir ottur. Eski dönemlerde kıtlık zamanlarında doğadan toplanan otlarla yapılan bu tür yemekler, zamanla sofraların vazgeçilmez yöresel tatlarına dönüşmüştür. Düzce’nin farklı etnik yapıları—özellikle Abaza, Laz ve Gürcü kökenli halk—bu yemeği kendi ağız tatlarına göre çeşitlendirerek bugünkü halini almasını sağlamıştır. Kaldırık dolması, günümüzde yöresel festivallerde ve köy düğünlerinde de sıkça yer bulur.
malzemeler:
İç harcı için:
- 1 su bardağı pirinç
- 1 adet kuru soğan (ince doğranmış)
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı veya sıvı yağ
- 1 tatlı kaşığı domates salçası
- 1 tatlı kaşığı biber salçası (isteğe bağlı)
- 1 çay kaşığı karabiber
- 1 çay kaşığı pul biber
- 1 çay kaşığı kuru nane
- Tuz
- 1/2 çay bardağı su
Dış sarma için:
- 15–20 adet kaldırık yaprağı (hodan/çiçek pancarı yaprağı)
- (Alternatif: pazı yaprağı kullanılabilir, ama tarif orijinal olmaz.)
Üzeri için (isteğe bağlı):
- 1 kase sarımsaklı yoğurt
- Tereyağı ve pul biberle yapılan sos
Yapılışı:
düzcenin meşhur Kaldırık dolması, temel olarak hodan yaprakları, pirinç, soğan, zeytinyağı ve çeşitli baharatlarla hazırlanır. Bazı tariflerde kıyma da eklenir. Öncelikle hodan yaprakları toplanır, haşlanarak yumuşatılır ve dolma sarımı için hazırlanır. İç harcı; ince doğranmış soğan, pirinç, salça, tuz, karabiber ve isteğe bağlı olarak kıyma ile kavrulur. Hazırlanan iç malzeme yapraklara sarılır ve tencereye dizilir. Üzerine biraz su ve zeytinyağı eklenerek pişirilir.
Bazı versiyonlarında yoğurtlu sosla servis edilirken, kimi zaman sade olarak da sunulur. Mevsimine göre soğuk ya da sıcak tüketilebilir.
Kaldırık dolması, hem doğal içeriği hem de kültürel arka planı ile Düzce’nin gastronomik mirasının önemli bir parçasıdır. Doğadan toplanan bu özel bitkinin sofralara dönüşme hikayesi, bölge halkının doğayla kurduğu güçlü ilişkiyi de yansıtır. Günümüzde unutulmaya yüz tutmuş birçok ot yemeği arasında, kaldırık dolması hâlâ yaşatılan ve nesilden nesle aktarılan bir lezzet olmayı sürdürüyor.
Bir yanıt yazın